Projektowanie nowoczesnej infrastruktury tramwajowej zakłada skupienie się na rozwiązaniach innowacyjnych, które będą gwarantowały użytkownikom i administratorom torowiska nie tylko bezpieczeństwo korzystania z niego, ale również komfort, niskie koszty utrzymania czy brak powtarzających się często awarii. Przykładem nowoczesnego rozwiązania, które spełnia wszystkie z tych założeń, jest zielone torowisko z rozchodnikiem. Czym jest? Jakie są zalety jego zastosowania? I czy w Polsce znajdziemy jego przykłady?
W Polsce coraz więcej miast, w których obecny jest transport publiczny tramwajowy, decyduje się na unowocześnienie zarówno pojazdów szynowych, jak i torowisk, po których się poruszają. Optymalizacja rozwiązań technicznych w tym zakresie jest niezwykle ważna z punktu widzenia oszczędności miasta, bezpieczeństwa mieszkańców, a także komfortu ich codziennego funkcjonowania.
W kontekście unowocześniania torowisk tramwajowych dużo mówi się o stosowaniu tak zwanego rozchodnika. Ma on być zarówno skuteczną formą ochrony otoczenia przed nieprzyjemnymi dźwiękami i spalinami wydobywającymi się z pojazdów jeżdżących po torach, ale również stanowić przyjemną dla oka część miejskiego krajobrazu – zieloną, wyróżniającą się spośród betonowych i asfaltowych zabudowań.
Rozchodnik na torowisku tramwajowym – czym jest, jakie ma zalety?
Aby lepiej zrozumieć idee przyświecające stosowaniu rozchodnika, warto dowiedzieć się, czym on w zasadzie jest.
Rozchodnik na torowiskach tramwajowych to nic innego jak zielona oprawa trasy, która ciągnie się przez różne odcinki torowiska. Dotychczas zarządcy infrastruktury tramwajowej decydowały się na używanie tradycyjnej, zwykłej trawy, którą możemy spotkać na przykład na łąkach. Z uwagi jednak na jej niską wytrzymałość (a co za tym idzie – również skuteczność działania), kwestie ekonomiczne oraz klimatyczne – wiele ośrodków miejskich decyduje się na wymianę klasycznej trawy na rozchodnik.
W skład rozchodnika wchodzą najczęściej zielone rośliny mało wymagające. Jest to roślinność, która świetnie radzi sobie w różnych warunkach pogodowych. Dodatkowo – jako że jest z reguły sucholubna – nie przeszkadza jej brak opadów i nie wymaga od administracji regularnego podlewania. Warto wiedzieć, że gatunki roślin używane do przygotowania rozchodnika są również bardzo wytrzymałe. Niestraszne są im regularne przejazdy tramwajów, nie ulegają zapłonowi z powodu zbytniego wysuszenia od upałów, nie potrzebują przesadzania czy innego rodzaju serwisu. Co istotne – nie trzeba ich również regularnie kosić! Z punktu widzenia finansów miejskich – użycie rozchodnika jest niezwykle opłacalne.
Nie inaczej sprawa wygląda z punktu widzenia mieszkańców miasta. Głównymi problemami torowisk betonowych są: możliwe drgania materiałowe generowane przez przejeżdżające po niezaizolowanym torowisku tramwaje, spaliny unoszące się w powietrzu i mające realny wpływ na poziom smogu. Rozchodnik zdaje się te problemy niwelować lub wygaszać, sprawiając, że życie w mieście staje się bardziej komfortowe i bezpieczne.
Torowiska tramwajowe z rozchodnikiem – w których polskich miastach znalazły zastosowanie?
Jako że torowiska z rozchodnikiem stanowią jedno z tak zwanych rozwiązań NBS (Nature Based Solutions), są świetnym pierwszym krokiem dla polskich miast do osiągnięcia kolejnego poziomu adaptacji klimatycznej w ramach „Programu przeciwdziałania niedoborowi wody (PPNW) na lata 2021-2027 z perspektywą do roku 2030”. Zalecenie to mówi między innymi o hodowli roślin wymagających małego zużycia wody, do których rośliny stosowane w rozchodnikach tramwajowych zdecydowanie należą.
Nic więc dziwnego w tym, że miasta takie jak Wrocław, Poznań czy Warszawa wprowadziły już w życie tego typu rozwiązanie.
Na szczególną uwagę zasługują realizacje zielonych torowisk tramwajowych z rozchodnikiem w Warszawie, gdzie skorzystano ze wsparcia MMR Group TransComfort, który uprzednio zaizolował torowisko systemem RCS. Mieszkańcy ulicy Grochowskiej i okolic z pewnością doceniają zastosowanie rozchodnika, który w połączeniu z systemem RCS ogranicza niekorzystne oddziaływania przejeżdżających tramwajów, filtruje spaliny tramwajowe, a ponadto dodaje praskiemu krajobrazowi zieleni aż po Rondo Wiatraczna.
Całe przedsięwzięcie dotyczyło jednak nie tylko samego rozchodnika. Wykonawca stworzył ponad 2000 mtp torowiska (zamontował kompletny system izolacji RCS, będący doskonałą izolacją przeciwhałasową i przeciwprądową podbudowie zasadniczej z kruszywa łamanego, zoptymalizował geometrię toru, a także zabetonował system i pozbył się elementów starego montażu). A to wszystko w zaledwie miesiąc, co jest niejako potwierdzeniem, że nowoczesne rozwiązania są zawsze dedykowane mieszkańcom, bo niwelują niekończące się przestoje i umożliwiają szybki powrót do korzystania z komunikacji miejskiej w jej pierwotnym rozkładzie.