Maszynista to jeden z najbardziej perspektywicznych zawodów w transporcie zbiorowym. W ciągu najbliższych kilku lat, z uwagi na osiągnięcie wieku emerytalnego, z zawodu będzie mogło odejść kilka tysięcy maszynistów. To stworzy wiele miejsc pracy, które będzie trzeba obsadzić. Aktualnie na rynku pracy można zaobserwować wzrost zapotrzebowania na maszynistów.
Spis treści
Czym zajmuje się maszynista?
Głównym zadaniem maszynisty jest oczywiście prowadzenie pociągu i dowożenie pasażerów lub towarów do stacji docelowej. Musi tego dokonać zgodnie z przepisami i rozkładem jazdy. Nie są to jednak jedyne obowiązki na tym stanowisku. Maszynista jest odpowiedzialny za stan techniczny prowadzonego pojazdu trakcyjnego, przestrzeganie zasad BHP, przepisów oraz wszelkich instrukcji opisujących zasady prowadzenia pociągów. Pracodawcy do zakresu obowiązków zaliczają również utrzymanie czystości w kabinie maszynisty oraz szyb czołowych czy reflektorów.
Szansa na pracę w zawodzie maszynisty
Obecnie w kraju najliczniejszą grupą wśród maszynistów są pracownicy w wieku 55-60 lat. Trzykrotnie mniejszą w stosunku do liczby maszynistów zbliżających się do wieku emerytalnego grupę stanowią młodzi pracownicy. Dlatego też praktycznie wszystkie firmy kolejowe poszukują osób, które chcą podjąć pracę jako maszynista. Bardzo często oferują sfinansowanie szkolenia lub nawet same takie szkolenia organizują.
Kto może zostać maszynistą?
Niestety nie każdy może zostać maszynistą. Warunki, jakie musi spełnić kandydat na to stanowisko określają przepisy.
Trzeba spełniać następujące warunki:
- mieć ukończone 20 lat,
- posiadać zaświadczenie o niekaralności za przestępstwa umyślne,
- posiadać minimum wykształcenie średnie (matura nie jest wymagana),
- przejść dość restrykcyjne badania zdrowotne – fizyczne i psychofizyczne.
Badania lekarskie
Badania medyczne związane z pracą na kolei skupiają się przede wszystkim na ocenie wzroku i słuchu, które muszą być bez zarzutów. Z dalszej rekrutacji mogą wykluczyć też niektóre choroby przewlekłe jak cukrzyca czy nadciśnienie. Podczas badań psychofizycznych bada się między innymi refleks, umiejętność pracy bezwzrokowej czy koordynacji ręka-oko.
Oprócz wymagań formalnych, przewoźnicy stawiają swoje wymagania kandydatom na maszynistę. Jakie cechy powinien posiadać idealny pracownik?
– Odpowiedzialność, dokładność, dyspozycyjność, a także umiejętność organizacji pracy, wysoka odporności na stres – wylicza Donata Nowakowska, rzeczniczka Kolei Mazowieckich.
Wymagane wykształcenie
Pracodawcy ani przepisy nie wymagają wykształcenia kierunkowego czy technicznego. Jego posiadanie może jednak pomóc przyszłemu maszyniście. Będzie szczególnie przydatne w zrozumieniu budowy lokomotywy i usuwaniu usterek na szlaku.
Jak wygląda proces zdobywania uprawnień?
Najpierw licencja
Kandydat na maszynistę w pierwszej kolejności odbywa dwu lub trzymiesięczne szkolenie z zasad funkcjonowania kolei i przepisów ruchu kolejowego, które kończy się egzaminem na licencję maszynisty. Licencja wydana przez Urząd Transportu Kolejowego jest wstępem do dalszego procesu kształcenia i zdobywania kolejnych umiejętności.
Jak wspominaliśmy, wykształcenie kierunkowe nie jest wymagane, ale może skrócić ten etap edukacji. Do egzaminu na licencję mogą, bez szkolenia, podchodzić absolwenci uczelni wyższych lub szkół technicznych kształcących w zawodach, w których programy kształcenia zawierają zagadnienia z zakresu budowy pojazdów szynowych, prowadzenia ruchu i sygnalizacji kolejowej.
Kurs na licencję maszynisty kosztuje kilka tysięcy złotych. Cena zależy od ośrodka, który prowadzi szkolenie. Chcąc uzyskać licencję trzeba jednak przygotować od 4 do 5 tysięcy złotych. Co ważne, kursy takie często współfinansują przewoźnicy lub Powiatowe Urzędy Pracy.
Praca na świadectwo
Maszynista, który posiada już licencję, zostaje zatrudniony u przewoźnika. Firmy zatrudniają takie osoby na stanowisku maszynisty-stażysty. U przewoźnika odbywa szkolenie, które upoważni go do otrzymania świadectwa maszynisty.
Kształcenie, obejmujące część teoretyczną i praktyczną, trwa około 2300 godzin (około 15 miesięcy). Mniej więcej połowę tego czasu młody pracownik spędzi w kabinie, jeżdżąc w trasy z doświadczonymi kolegami. Młody adept kolejnictwa kilka razy zasiądzie też za sterami wirtualnej lokomotywy – szkolenie obejmuje bowiem jazdę na symulatorze. Takie ćwiczenie pozwoli poznać zachowanie taboru w ewentualnych zdarzeniach i usterkach.
Część czasu potrzebnego na dochodzenia do upragnionego świadectwa można skrócić. Prawo przewiduje możliwość skrócenia czasu części praktycznej szkolenia, jeżeli przyszły maszynista pracował wcześniej jako rewident taboru lub na innym stanowisku, na którym wykonywał czynności obejmujące naprawę i utrzymanie taboru kolejowego.
Pierwsze dni w pracy jako maszynista
Każdy z przewoźników ma opracowany własny sposób wdrożenia w obowiązki nowego maszynisty. Inaczej będzie wyglądało wdrożenie w PKP Cargo, a inaczej w Kolejach Dolnośląskich.
– PKP Intercity właśnie wdrożyło dokument określający proces adaptacji zawodowej maszynisty po zdanym egzaminie kwalifikacyjnym na świadectwo maszynisty. Zdobywanie praktycznych doświadczeń zostało podzielone na cztery etapy, a czas nabywania umiejętności obsługi pojazdów trakcyjnych trwa dwa – trzy lata – mówi nam Anna Zakrzewska z biura prasowego PKP Intercity.
Również w Kolejach Mazowieckich nowy maszynista swoje pierwsze tygodnie spędzi na zapoznawaniu się z pojazdami oraz trasami.
– Pierwszy etap pracy maszynisty, po zdaniu wszystkich egzaminów, polega na odbywaniu jazdy w celu zapoznania się z odcinkami linii kolejowych. Nowi maszyniści wyposażani są w telefony, tablety służbowe, przydzielani są do maszynistów instruktorów. Wyznaczani są na służby, zaczynają oni samodzielnie prowadzić pociągi według posiadanych uprawnień oraz znajomości linii. Następnie sukcesywnie zapoznają kolejne linie według potrzeb Sekcji Eksploatacyjnych. Następny etap, po nabraniu doświadczenia, to szkolenia na kolejne typy pojazdów – wyjaśnia Donata Nowakowska.
Ile zarabia maszynista?
Osoba, która rozpoczyna swoją karierę w spółce kolejowej, nie może liczyć na zbyt wysokie zarobki. W trakcie szkolenia kandydaci na maszynistów zarabiają średnio 4000-4500 zł brutto, czyli nieznacznie powyżej minimalnego wynagrodzenia. Wysokość oczywiście zależy od spółki oraz indywidualnych ustaleń.
Dużo więcej zarobi maszynista z pełnymi uprawnieniami. Według raportu Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń, maszynista w Polsce może liczyć na pensję w wysokości 6500 złotych brutto. Są jednak przewoźnicy, którzy gotowi są zapłacić maszynistom nawet 10000 złotych miesięcznie.
Zarobki maszynisty zależą często od liczby przejechanych kilometrów, liczby godzin nocnych czy gotowości do pracy w święta.
Oprócz wynagrodzenia, pracownicy mogą oczywiście liczyć na benefity pozapłacowe. Największym jest oczywiście „ulga kolejowa” pozwalająca na podróż pociągami z ponad 90% zniżkami. Polskie Koleje Państwowe oferują też m.in. deputat węglowy. Dodatkowo firmy zazwyczaj oferują też kandydatom karty sportowe, prywatną opiekę medyczną czy ubezpieczenie grupowe.
Gdzie szukać pracy jako maszynista?
Na początek najlepiej sprawdzić zakładki z ofertami pracy na stronach np. PKP Intercity, Polregio, DB Cargo, czy lokalnych przewoźników pasażerskich. Często, jeżeli nie ma obecnie interesującej nas oferty, istnieje możliwość złożenia aplikacji na przyszłość. Wówczas firma poinformuje nas o rozpoczęciu rekrutacji.
Jeżeli zamiast prowadzenia pociągu bardziej przyciąga cię praca jako konduktor, to również warto rozważyć tę opcję. Praca jako konduktor pociągu oferuje nie tylko możliwość podróżowania i obcowania z różnorodnymi ludźmi, ale także pełnienie istotnej roli w zapewnianiu bezpieczeństwa podróżujących oraz sprawnego przebiegu podróży. Jeżeli interesuje cię takiego rodzaju działalność, warto sprawdzić oferty pracy dla konduktora pociągu na Jooble, gdzie często można znaleźć aktualne oferty z wielu różnych portali z ofertami pracy.