W Polsce jest blisko 100 miast powyżej 10 tysięcy mieszkańców, które nie mają dostępu do kolei pasażerskiej. Jest to liczba przytłaczająca w stosunku do innych państw Europy Środkowej. W krajach południowych, np. Czechach, Austrii oraz na Węgrzech i Słowacji sumaryczna liczba takich miast wynosi 20. Sprawdzamy jakie są największe miasta w naszym kraju, które nie mają obecnie dostępu do kolei pasażerskiej.
1. Jastrzębie – Zdrój
Jest to nie tylko największe miasto w Polsce bez dostępu do kolei, ale także w całej Europie Środkowej. Na koniec 2017 roku liczyło 89,5 tysiąca mieszkańców. Zlokalizowane jest na Górnym Śląsku, w pobliżu graniczy polsko-czeskiej. Po raz ostatni pociągi pasażerskie odjechały stąd w stronę Pawłowic w grudniu 2001 roku. Tory do samego miasta nie doczekały do dzisiejszego dnia, zostały rozebrane.
Obecnie planuje się przywrócenie połączeń do tego miasta. Rozważane są trzy koncepcje połączenia miasta z Katowicami. Jedna z nich zakłada odbudowę linii kolejowej nr 159 na odcinku Jastrzębie-Zdrój – Wodzisław Śląski. Dwie inne koncepcje zakładają odbudowę tej samej linii od strony Pawłowice Śląskich, przy czym w jednym wariancie pociągi miałyby jechać przez Strumień, Chybie, Pszczynę, Tychy, zaś w drugim wariancie przez Pawłowice Śląskie, Żory, Orzesze oraz Mikołów. Wstępnie uruchomienie połączeń do Jastrzębia-Zdroju planowane jest na 2022 rok.
2. Siemianowice Śląskie
Siemianowice Śląskie to drugie co do wielkości miasto bez dostępu do kolei pasażerskiej. Obecnie mieszka tutaj około 68 tysięcy osób. Mimo to, przez miasto przejeżdżają jedynie pociągi towarowe. Kolej pasażerska zniknęła stąd bardzo szybko, bo już w 1968 roku. Do dziś nie zachował się ani budynek dworca ani perony. W 2017 roku Koleje Śląskie planowało sprawdzić potencjalne zainteresowanie przywrócenie pociągów pasażerskich do Siemianowic Śląskich.
Reaktywacja połączeń byłaby łatwiejsza niż w przypadku Jastrzębia-Zdroju, gdyż w tym wypadku infrastruktura nie uległa całkowitej likwidacji. Nie jest jednak wykluczone, że celem stworzenia atrakcyjnej oferty dla pasażerów konieczny byłoby przesunięcie torów bliżej osiedli ludzkich. Perspektywa powrotu kolei do Siemianowic Śląskich jest na razie odległa.
3. Łomża
Trzecie miejsce na niechlubnym podium zajmuje zlokalizowana w województwie podlaskim Łomża. To miasto na prawach powiatu liczy sobie około 62 tysiące mieszkańców. Kolej przestała tutaj docierać jeszcze w czasach, gdy Łomża była miastem wojewódzkim. Ostatni pociąg odjechał stąd 31 marca 1993 roku. Obecnie docierają tutaj tylko pociągi towarowe oraz nieliczne, okazjonalne pociągi pasażerskie. Jednym z ostatnich takich pociągów był pociąg turystyczny uruchomiony przez firmę Turkol.pl w lutym 2019 roku. Miasto niestety na razie nie może liczyć na powrót regularnych pociągów pasażerskich.
Nadzieją dla Łomży może być ewentualna budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego. Projekt ten zakłada wstępnie budowę zupełnie nowej linii kolejowej, prowadzącej no nowego lotniska, zlokalizowanego między Warszawą a Łodzią. Niestety, projekt ten, o ile w ogóle zostanie zrealizowany, zakłada powrót pociągów dopiero w 2026 roku.
4. Mielec
Mielec jest 60-tysięcznym miastem, położonym w województwie podkarpackim. Dociera tutaj niezelektryfikowany fragment linii kolejowej nr 25 Łódź Kaliska – Dębica. Pociągi nie docierają do miejscowości od 2009 roku. Ostatnim przewoźnikami były Przewozy Regionalne, które uruchamiały połączenie w relacji Dębica – Stalowa Wola Rozwadów oraz PKP Intercity, uruchamiające pociąg TLK „Hetman” docierający do Zamościa. 1 marca 2019 roku rozpoczęły się jednak prace remontowe na linii kolejowej nr 25 na odcinku Padew – Mielec – Dębica. Dzięki temu zostanie podniesiona prędkość pociągów. W związku z tym planowane jest ponowne uruchomienie połączeń kolejowych od grudnia 2020 roku.
5. Bełchatów
Bełchatów jest miastem liczącym niespełna 60 tysięcy mieszkańców, położonym w województwie łódzkim, w bezpośrednim sąsiedztwie kopali węgla brunatnego oraz elektrowni. Znajduje się tu siedziba koncernu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Jest to zatem bardzo ważny punkt na mapie towarowego transportu kolejowego w Polsce. Niestety, na mapie pasażerskich połączeń kolejowych Bełchatowa próżno szukać. Pociągi pasażerskie kursowały do Bełchatowa w latach 1987 – 2000. Duża odległość przystanku kolejowego od centrum miasta przyczyniła się niekorzystnie na frekwencję w pociągach do i z Piotrkowa Trybunalskiego, a w konsekwencji na zawieszenie ruchu pasażerskiego. Obecnie jeżdżą tędy tylko pociągi towarowe obsługujące kopalnię i elektrownię. Perspektywa uruchomienia połączeń pasażerskich jest na razie odległa.
Na dzień dzisiejszy PKP Polskie Linie Kolejowe oraz Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego rozważają możliwość modernizacji linii kolejowej nr 24 prowadzącej do Bełchatowa z Piotrkowa Trybunalskiego. Linia ta znalazła się wśród propozycji odcinków, na których mogłyby zostać przeprowadzone prace modernizacyjne w przyszłej perspektywie finansowej UE po 2024 roku. Zarządca infrastruktury rozważa m.in. przedłużenie linii nr 24 i połączenia jej z Wieluniem oraz linią nr 131, zwaną Magistralą Węglową, prowadzącą do Trójmiasta.
