Od kilku lat na sieci PKP Polskich Linii Kolejowych funkcjonują przystanki na żądanie. Pod koniec 2022 roku zaczęły funkcjonować w kolejnym regionie kraju. O ich wprowadzeniu myślą kolejne regiony.
Przystanki na żądanie pojawiły się na polskiej sieci kolejowej kilka lat temu. Pierwsze wprowadziły je Koleje Dolnośląskie. Były to przystanki Krzyżowa i Nowa Wieś Legnicka. W grudniu 2020 roku, po udanym pilotażu, pojawiło się 20 kolejnych tego typu przystanków. Nie były to nowe lokalizacje. Część stałych przystanków, cieszących się bardzo małym zainteresowaniem podróżnych, przemianowano na przystanki na żądanie.
Po udanym wprowadzeniu przystanków na żądanie w ślad Kolei Dolnośląskich poszły Koleje Śląskie. 1 maja 2021 roku przystankiem na żądanie stał się Zabrzeg Czarnolesie, obsługiwany przez pociągi do Wisły i Cieszyna. Na Dolnym Śląsku przystanki na żądanie wprowadziło też Polregio.
Kolejny region, w którym wprowadzono takie rozwiązanie, jest Lubelszczyzna. W grudniu 2022 roku w województwie lubelskim Polregio rozpoczęło obsługę siedmiu przystanków na żądanie. W tym przypadku przystanki na żądanie powstały w istniejących wcześniej lokalizacjach, o najniższym zainteresowaniu pasażerów.
Taką formą obsługi najmniej uczęszczanych przystanków interesują się kolejni przewoźnicy. Rozwiązanie analizuje na przykład Łódzka Kolej Aglomeracyjna.
Lista przystanków na żądanie
Aktualna lista przystanków na żądanie na polskiej sieci kolejowej prezentuje się następująco:
Województwo dolnośląskie:
- Batowice Lubańskie,
- Bierkowice,
- Błażkowa,
- Bolesławice Świdnickie,
- Czerna Mała,
- Doboszowice,
- Gorzelin,
- Gorzuchów Kłodzki,
- Górzyniec,
- Jedlina Górna,
- Kłodzko Książek,
- Kłodzko Zagórze,
- Kopalina,
- Krzyżowa,
- Kulin Kłodzki,
- Kwieciszowice,
- Lewin Kłodzki,
- Minkowice Oławskie,
- Młyńsko,
- Nowa Ruda Przedmieście,
- Nowa Ruda Zdrojowisko,
- Nowa Wieś Legnicka,
- Piechowice Dolne,
- Solniki Wielkie,
- Stary Wielisław,
- Studzianka,
- Suszka,
- Ubocze,
- Unisław Śląski,
- Wierzchowice.
Woj. śląskie:
- Zabrzeg Czarnolesie
Województwo lubelskie:
- Lublin-Ponikwoda
- Mokre,
- Pałecznica,
- Rudnik,
- Wólka Orłowska,
- Złojec
- Żulin.
Jeden przystanek na żądanie znajduje się także na Pomorzu. Jest to przystanek służbowy Gdynia Cisowa Elektrowozownia SKM, położony przy linii kolejowej nr 250. Korzystają z niego pracownicy i interesanci trójmiejskiej SKM.
Jak korzystać z przystanku na żądanie?
Korzystanie z przystanku na żądanie nie jest skomplikowane. Czekając na pociąg na peronie, wystarczy stać w widocznym dla maszynisty miejscu. Jeżeli chcemy wysiąść na przystanku na żądanie, musimy się zgłosić do obsługi pociągi i poinformowania o takim zamiarze, oczywiście co najmniej stację wcześniej lub na przykład podczas kontroli biletów. Pociągi Kolei Dolnośląskich w nocy i w przypadku złej pogody zatrzymują się na przystankach na żądanie obligatoryjnie.
Skąd wiemy, że dany przystanek jest na żądanie? W rozkładzie jazdy każdy taki przystanek jest oznaczony czarnym trójkątem. Na peronach znajdują się tabliczki ze stosowną informacją.
Jakie są korzyści?
Przewoźnicy, którzy wprowadzili postoje na żądanie, wskazują, że ich wprowadzenie w szerszym zakresie pozwala zaoszczędzić paliwo lub prąd oraz zmniejszyć zużycie klocków hamulcowych. Często bywało tak, że na wybranych przystankach pociągi zatrzymywały się, choć nikt nie miał zamiaru wsiąść, ani wysiąść. Pociąg hamując i ponownie ruszając, niepotrzebnie zużywał więcej energii. Brak obligatoryjnych zatrzymań pomaga na niektórych kursach nieco zredukować ewentualne opóźnienia. Takie rozwiązanie powstrzymuje także przewoźników od całkowitej rezygnacji z obsługi najmniej uczęszczanych przystanków.
Coś, co w Polsce jest cały czas nowością, za granicą funkcjonuje z powodzeniem od lat. Duża liczba przystanków na żądanie funkcjonuje na liniach lokalnych w Niemczech i Czechach. U naszych zachodnich i południowych sąsiadów rozwiązanie jest na tyle powszechne, że w pojazdach znajdują się specjalne przyciski „na żądanie” spotykane w Polsce główne w autobusach transportu miejskiego.