Nie jest tajemnicą, że stan taboru trakcji elektrycznej w województwie pomorskim nie jest najlepszy. Problem od dawna sygnalizują pasażerowie oraz internauci. Bazując na własnych doświadczeniach oraz dzięki zdjęciom otrzymanym od czytelników zapytaliśmy Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, będącego organizatorem przewozów na Pomorzu, o przyczyny złego stanu techniczno-wizualnego elektrycznych zespołów trakcyjnych użytkowanych przez PKP SKM i Przewozy Regionalne.
Celem przybliżenia wszystkim czytelnikom stanu taboru w województwie pomorskim, szczególnie tym eksploatowanym przez Przewozy Regionalne, przedstawiamy poniżej zdjęcia wykonane przez nas podczas licznych podróży pociągami w województwie. Większość taboru prezentuje niestety bardzo niski poziom: elementy wnętrza są stare i zużyte, zaś siedzenia są skrajnie zabrudzone. Okna często są nieszczelne, a toalety nie spełniają zaś podstawowych standardów czystości. Ponadto jednostki EN57 należące do Przewozów Regionalnych z powodu znacznego zużycia układu biegowego często podczas jazdy pudła pojazdów wykonują gwałtowne oscylacje w kierunku poprzecznym do kierunku jazdy. Wszystkie te czynniki razem wzięte powodują skrajny dyskomfort podróżowania pociągami regionalnymi trakcji elektrycznej w województwie pomorskim.
Zapytaliśmy UMWP o przyczyny takiego stanu rzeczy i kontrole jakości prowadzone przez Urząd. – Województwo prowadzi na bieżąco kontrole realizacji postanowień zawartych umów z Operatorami – zapewnia redakcję serwisu zbiorowy.info Eugeniusz Manikowski, zastępca dyrektora Departamentu Infrastruktury w UMWP. – Na zaprezentowanych zdjęciach wyeksponowano siedzenia, których tapicerka (tzw. derma) posiada odbarwienia. Nie wynika to z niewłaściwego utrzymywania taboru. Warto pamiętać, że wymiana siedzeń lub obicia jest standardowo realizowana w trakcie przeglądów poziomu utrzymania P4. Ponadto stopniowo pojazdy EN57 stanowiące własność województwa będą wycofywane z obsługi i w tych pojazdach nie będzie realizowana wymiana tapicerki – dodaje Eugeniusz Manikowski.
Z naszych obserwacji wynika, że wymiany tapicerki siedzeń wykonuje wyłącznie PKP SKM, podczas przeglądów P4 i P5. Natomiast w żadnym pojeździe Przewozów Regionalnych podczas ostatnich napraw P4 nie dokonano wymiany tapicerki siedzeń. EZT tego przewoźnika w przytłaczającej większości mają tapicerkę siedzeń taką samą, jaka założona została podczas przeprowadzonych ostatnio napraw poziomu P5 (w przypadku foteli obitych materiałem, nie uwzględniono kanap pokrytych dermą). Te zaś, w przypadku jednostek eksploatowanych w PR Gdynia, miały miejsce w latach 2004-2008 dla EN57 klasycznych oraz 2011-2016 dla zmodernizowanych EN57 z silnikami asynchronicznymi. W części pojazdów nie było zatem wymiany tapicerki nawet od 14 lat! Obecnie naprawy P4 przechodzą EN57Al, zmodernizowane w latach 2011-2012. Część z nich jest już po ukończonym przeglądzie. Wbrew zapewnieniom Eugeniusza Manikowskiego te pojazdy również w dalszym ciągu mają tę samą tapicerkę, z naniesionym, nieaktualnym już logo województwa.
Tabor stary, ale jary…
UMWP nie zgadza się również z tezą, że w województwie pomorskim kursuje najstarszy tabor kolejowy w Polsce. – Nie możemy się zgodzić ze stwierdzeniem, iż w województwie pomorskim kursuje obecnie najstarsza flota kolejowa w Polsce. Ponadto nie wiek stanowi o jakości taboru a jego stan techniczny – mówi Eugeniusz Manikowski.
Policzyliśmy średni wiek taboru w PKP SKM I PR Gdynia. Dla pierwszego z przewoźników jest to 38 lat, zaś dla drugiego ponad 41,5 roku. Łącznie daje to średnią prawie 40 lat, która jest jedną z najwyższych w kraju.
– W ostatnim czasie zostały głęboko zmodernizowane EN57 i EN71, SKM dokonała zakupu dwóch nowych EZT – wymienia zastępca dyrektora Departamentu Infrastruktury w UMWP – Obecnie 50% taboru o napędzie elektrycznym jest po przeprowadzonej modernizacji. Po zrealizowaniu zakupu 10 EZT przez SKM i kolejnych 10 etz (pisownia oryginalna) przez województwo – 80% taboru o napędzie elektrycznym będzie nowego i zmodernizowanego – zapewnia Eugeniusz Manikowski w rozmowie z serwisem zbiorowy.info.
Postanowiliśmy sprawdzić te informacje i policzyć je samodzielnie.W obliczeniach jako modernizację uznawaliśmy gruntowną przebudowę pojazdów połączoną z całkowitą wymianą napędu i wnętrza, które w rzeczywisty sposób podnoszą komfort podróży. Pojazdów, w których dokonano przykładowo jedynie wymiany foteli i okien nie uznano za zmodernizowane z powodu znikomego wzrostu komfortu podróży.
Obecnie na terenie województwa operuje dwóch przewoźników: PKP SKM i Przewozy Regionalne. Pierwszy z nich dysponuje 59 elektrycznymi zespołami trakcyjnymi. Wśród nich znajdują się:
– 2 EZT 31WE „Impuls” wyprodukowane w 2016 roku przez Newag
– 21 EZT EN57 zmodernizowanych do standardu AKM w 2014 roku w ZNTK Mińsk Mazowieci
– 4 EZT EN57 powtórnie zmodernizowanych w 2016 roku do standardu AKM również przez ZNTK Mińsk Mazowiecki
– 1 EN71-045 zmodernizowany w 2009 roku przez Newag
– 1 EN57-1718 zmodernizowany pod koniec 2013 roku przez TS Opole.
– 30 pojazdów w dalszym ciągu jest niezmodernizowanych.
Pomorski Oddział Przewozów Regionalnych dysponuje zaś 57 pojazdami, z których:
– 5 EZT EN57 zmodernizowanych w latach 2011-2012 oraz 2016 do standardu AL, będących własnością UMWP
– 4 EZT EN57 zmodernizowane w 2015 roku do standardu AP, będące własnością UMWP
– 3 EZT EN57 zmodernizowane w latach 2017-2018 do standardu ALd, będące własnością PR.
– Pozostałe 45 pojazdów pozostaje bez gruntownej modernizacji.
Łącznie w województwie pomorskim znajduje się 116 EZT, z których zmodernizowanych jest zaledwie 41. Zmodernizowane pojazdy stanowią więc zaledwie… 35%. Tabor zmodernizowany w 50% posiada tylko PKP SKM, obsługująca elektrycznymi zespołami trakcyjnymi jedynie jedną linię z Gdańska Śródmieścia do Lęborka. Pozostałe trasy są zaś obsługiwane przez Przewozy Regionalne, w których pojazdy zmodernizowane stanowią jedynie nieco ponad 21%.
Policzmy, jak wskaźnik nowego i zmodernizowanego taboru w województwie zmieniłby się gdyby doszło do wspomnianych zakupów łącznie 20 nowych EZT. Zakładając, że 10 EZT PKP SKM będzie w stanie zastąpić 20 niezmodernizowanych EN57 i EN71 (zgodnie z zapowiedzią spółki), łączna liczba EZT zmniejszy się zatem o 10 sztuk. PKP SKM będzie miało zatem 49 pojazdów, w tym 39 nowych lub zmodernizowanych, zaś Przewozy Regionalne 57 sztuk (przy założeniu, że 10 nowych pięcioczłonowych EZT zastąpi 10 EN57 i EN71), w tym 22 nowe lub zmodernizowane. Łącznie spośród ogólnej liczby 106 EZT nowe lub zmodernizowane będą 62 pojazdy, co stanowi blisko 58,5% floty. Jest to zatem o ponad 20% mniej niż podał przedstawiciel UMWP.
Pragniemy również nadmienić, że wspomniany przez wicedyrektora Departamentu Infrastruktury stan techniczny pojazdów, szczególnie w Przewozach Regionalnych pozostawia wiele do życzenia, którego pociągi często ulegają awariom, co generuje kilku dziesięciominutowe opóźnienia. Ponadto mocno wyeksploatowane zawieszenie pojazdów, szczególnie z zakresu numeracji 6XX i 7XX daje się we znaki pasażerom poprzez bardzo gwałtowne oscylacje w kierunku pionowym i poziomym przy prędkościach powyżej 70km/h. Nagminne są także problemy z prawidłowym ogrzewaniem i oświetleniem wnętrz pojazdów. Problem awarii powodujących utrudnienia w ruchu spotykany jest także w SKM praktycznie każdego dnia, co może zauważyć każdy pasażer z zainstalowaną w telefonie aplikacją SKM KomPas, informującą m.in. o utrudnieniach na trasie. W pojazdach SKM rzadko spotykane jest za to zjawisko nadmiernych oscylacji pudeł pojazdów w kierunku pionowym i poziomym.
Warto dodać, że UMWP nie planuje poprawić standardów podróżowania poprzez np. wymaganie maksymalnego średniego wieku taboru w przetargach. -Nie przewidujemy obecnie umieszczania w przetargach warunku w zakresie średniego wieku taboru, gdyż prawie w 100% zapewniamy tabor spalinowy. Dla linii zelektryfikowanych możemy jedynie stawiać warunek dysponowania nowym taborem lub zmodernizowanym lub procentowym udziałem – stwierdza Eugeniusz Manikowski.
Korzystając z okazji zapytaliśmy, czy planowane są obecnie kolejne remonty posiadanych przez Urząd Marszałkowski jednostek EN57. – Zgodnie z obowiązującymi umowa za utrzymanie pojazdów do poziomu P4 odpowiadają Operatorzy, którzy na bieżąco konsultują z województwem zakres napraw i modernizacji. Jesteśmy w trakcie opracowywania szczegółowego zakresu modernizacji EN57, które zostaną przeprowadzone w trakcie przeglądu P4 a latach 2019-2020 – informuje Eugeniusz Manikowski.
Brak pomysłu na rozwiązanie problemu niskiej jakości taboru, z pewnością nie wróży dużej szansy na rychłą zmianę mocno nadszarpniętego wizerunku kolei regionalnych na Pomorzu.