W 2009 roku w Czechach dokonano liberalizacji dostępu do infrastruktury kolejowej na trasie Ostrawa – Praga. Oznacza to, że w przypadku korzystania z tej trasy wprowadzono równe warunki dostępu dla wszystkich przewoźników. Od grudnia 2011 roku zaprzestano dotowania na tej trasie połączeń państwowego przewoźnika – České dráhy. Dzięki wprowadzeniu nowych zasad na trasie przewozy szybko zaczęły prowadzić nowe podmioty. We wrześniu 2011 roku przewozy rozpoczął RegioJet, a w grudniu 2012 roku Leo Express. Jak kształtuje się obecnie oferta na trasie, gdzie konkuruje ze sobą kilku przewoźników?
Trasa pomiędzy Ostrawą a Pragą liczy 356 kilometrów, czyli nieco więcej niż trasa z Gdyni Głównej do Warszawy. Przewozy na tym odcinku prowadzi trzech przewoźników: České dráhy, RegioJet i Leo Express. W ciągu doby roboczej przewoźnicy uruchamiają odpowiednio 16, 10 i 7 par połączeń. Łącznie daje to imponującą liczbę 33 par pociągów dziennie. Dla porównania między Warszawą a Gdynią poza wakacjami jedyny przewoźnik PKP Intercity uruchamia 20 par pociągów w dni robocze. Najszybsze pociągi pokonują dystans pomiędzy Ostrawą a Pragą pokonują w około 3 godziny, a najwolniejsze – blisko 4 godziny. Prędkość maksymalna na linii wynosi 160 km/h.
Co oferują przewoźnicy?
Najwięcej połączeń uruchamia państwowy przewoźnik. Spośród 16 par pociągów 7 par obsługiwanych jest przez komfortowe elektryczne zespoły trakcyjne Pendolino, o których szerzej piszemy tutaj. Pozostałe połączenie stanowią pociągi kategorii Ex (Express), EC (Eurocity – pociągi międzynarodowe), EN (nocne pociągi międzynarodowe), w których obowiązuje fakultatywna rezerwacja miejsc w dwóch oferowanych klasach: pierwszej i drugiej. W składach większości pociągów znajdują się wagony gastronomiczne. Standardem jest obecności WiFi, gniazdek 230V oraz przestrzeń przystosowana do przewozu rowerów.
RegioJet uruchamia z kolei 10 par połączeń dziennie. Pociągi zestawiane są z klasycznych składów wagonowych, a poszczególne wagony oferują pasażerom podróż w zróżnicowanym standardzie. Do wyboru podróżni mają klasę business, relax, standard (wagony przedziałowe), astra (wagony bezprzedziałowe z rozrywką pokładową), low cost, strefę dla dzieci, strefę ciszy, a w połączeniach nocnych wagony sypialne i kuszetki. Nie wszystkie połączenia posiadają wszystkie rodzaje klas.
Leo Express uruchamia na trasie Ostrawa – Praga 7 par połączeń. Podobnie jak w przypadku pozostałych przewoźników część pociągów nie zaczyna biegu w Ostrawie, lecz przybywa z dalej położonych miejscowości, także w innych krajach. Pociągi zestawione są z elektrycznych zespołów trakcyjnych Flirt firmy Stadler. Do dyspozycji pasażerów pozostaje klasa economy, klasa business oraz premium. Klasy business oraz premium oferują bardzo wysoki komfort podróży, zwłaszcza w porównaniu do klasy economy. Szczegóły dotyczące standardu w każdej z klas szczegółowo opisaliśmy tutaj.
Ile to kosztuje?
W pociągach państwowego czeskiego przewoźnika bilet z miejscówką w klasie 2 na pendolino kupiony z jednodniowym wyprzedzeniem kosztuje około 65 złotych. Bilet na pociąg ekspresowy w klasie 2 kupiony z jednodniowym wyprzedzeniem bez obowiązkowej rezerwacji kosztuje około 60 złotych.
Ceny biletów w RegioJet są zróżnicowane w zależności od popytu na dane połączenie, daty odjazdu i pory dnia. Najtańsze bilety można otrzymać już za około 30 złotych podczas zakupu z jednodniowym wyprzedzeniem. W tym samym dniu bilet na połączenie w godzinie szczytowej może również przekraczać cenę 50 zł. W najdroższej klasie business bilet z takim samym wyprzedzeniem można dostać za około 100 zł.
Bilety na przejazd pociągami Leo Express mają bardzo zróżnicowane ceny, zależne od popytu, daty wyjazdu oraz pory dnia. Bilet z jednodniowym wyprzedzeniem może kosztować około 30 zł, ale potrafi także osiągnąć cenę znacznie powyżej 100 złotych.
Należy nadmienić iż wszystkie ceny są jedynie orientacyjne i mogą podlegać zmianom.
Kiedy liberalizacja w Polsce?
Niestety, na chwilę obecną nie ma perspektyw dokonania podobnej liberalizacji pasażerskich przewozów kolejowych w Polsce. Skutki, szczególnie cenowe, odczuwają pasażerowie. Znamienitym przykładem jest wspomniana już trasa Warszawa – Gdynia. PKP Intercity wykorzystując pozycję monopolisty uruchamia głównie drogie połączenia obsługiwane składami pendolino. Najtańsze bilety w cenie 49 i 79 złotych są bardzo nieliczne, a ich zdobycie nieraz graniczy z cudem. Przeciętnie pasażerowie za pokonanie 350 kilometrów w czasie podobnym do czasów przejazdu na trasie Ostrawa – Praga muszą zapłacić od 105 do 150 złotych. Na braku konkurencji w pasażerskich przewozach kolejowych najbardziej tracą więc pasażerowie, a najwięcej zyskuje przewoźnik.