W ostatnich latach rozwój motoryzacji coraz bardziej daje o sobie znać w polskich aglomeracjach. Drogi największych miast Polski stają się coraz bardziej zatłoczone, a transport ludzi i towarów jest coraz mniej efektywny. Nic dziwnego, że wśród władz samorządowych istnieje coraz więcej planów stworzenia bądź rozbudowy systemu kolei aglomeracyjnej, która w pewnym stopniu pomaga rozwiązać część problemów transportowych miast. Postanowiliśmy podsumować, gdzie planowane są inwestycje w aglomeracyjną kolej.
Budowa nowych systemów
Krok po kroku swoją kolej aglomeracyjną tworzy Szczecin. Pierwsze kroki już poczyniono, uruchamiając więcej połączeń do Gryfic i Goleniowa. To jednak nie koniec. Niedawno zakończono proces zakupu nowego taboru trakcji elektrycznej do obsługi połączeń w województwie, a także podpisana została umowa na modernizację linii do Polic oraz budowę nowych przystanków w aglomeracji. Projekt w całości powinien wystartować około 2022 roku.
W Poznaniu także rusza projekt związany ze stworzeniem poznańskiej kolei metropolitalnej. W pierwszej połowie roku uruchomiono pierwsze połączenia w ramach przedsięwzięcia. Oprócz stworzenia rozkładu o wysokiej częstotliwości kursowania pociągów do miejscowości położonych w promieniu 50km od Poznania (co 30 minut w szczycie), planowana jest budowa trzeciego toru pomiędzy stacjami Poznań Gł. a Poznań Wschód, który pozwoli na podniesienie przepustowości poznańskiego węzła kolejowego, a tym samym zwiększenia częstotliwości kursowania pociągów. Cały projekt powinien być zrealizowany do roku 2021.
Rzeszów planuje stworzenie pierwszego systemu kolei aglomeracyjnej w Polsce wschodniej. W planach jest budowa linii kolejowej do lotniska w Jasionce, a także już częściowo zrealizowana budowa nowych przystanków w okolicach Rzeszowa (m.in. na linii Rzeszów – Jasło). Linia na lotnisko ma powstać do 2022 roku. Już teraz zrealizowano projekt związany z zakupem zarówno elektrycznych jak i spalinowych zespołów trakcyjnych do obsługi połączeń w aglomeracji. Podobnie jak w przypadku innych systemów tego typu filarem ma być wysoka częstotliwość kursowania pociągów – co 30 minut w szczycie i co 60 minut poza nim. Dla Rzeszowa będzie to bardziej najbardziej znacząca zmiana spośród wszystkich aglomeracji, które chcą tworzyć tego typu system, gdyż obecnie liczba połączeń kolejowych jest tu znikoma. Przykładowo, obecnie Rzeszów jest połączony z pobliskim Strzyżowem nad Wisłokiem zaledwie… 4 parami pociągów w dni robocze.
Rozbudowa systemów istniejących
Także w aglomeracjach, gdzie system kolei aglomeracyjnej już funkcjonuje, planowane są kolejne inwestycje i rozwój siatki połączeń. Przykładowo w Krakowie do końca 2020 roku ma zakończyć się budowa czterotorowej linii średnicowej z Krakowa Głównego do Krakowa Płaszowa, wraz z budową nowych przystanków Kraków Grzegórzki i Kraków Złocień. Ponadto modernizowana będzie linia do Oświęcimia, gdzie także powstaną nowe przystanki: Kraków Opatkowice i Skawina Jagielnia. Planowane są także kolejne zakupy nowego taboru do obsługi połączeń.
Rewolucyjna inwestycja powstaje także w Łodzi. Stale rozbudowywany o nowe relacje system Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej będzie znacząco usprawniony na terenie samej Łodzi za sprawą budowy tunelu średnicowego łączącego Łódź Kaliską ze znajdującą się w centrum stacją Łódź Fabryczna, a także dzięki budowie dwóch nowych, podziemnych przystanków. Jeden z nich powstanie w okolicach skrzyżowania ulic Zachodniej i Zielonej, a drugi w okolicy znanego, dużego centrum handlowego Manufaktura. W związku z budową tunelu przebudowę przejdzie też stacja Łódź Kaliska, na której dokończona zostanie wschodnia część stacji. W tym wypadku zakończenie budowy tunelu wstępnie planuje się na końcówkę 2021 roku.
W przeciągu niecałych dwóch lat także Wrocław planuje pewne inwestycje związane z koleją aglomeracyjną. Po zeszłorocznym uruchomieniu kursów na linii Wrocław Gł. – Wrocław Wojnów przyszedł czas na kolejny krok. Tym razem do końca 2020 roku zostanie zmodernizowana (wraz z infrastrukturą przystankową) linia Wrocław Sołtysowice – Jelcz Miłoszyce, a także linia do Świdnicy. Zakupiony będzie nowy tabor: 6 spalinowych i 5 elektrycznych zespołów trakcyjnych, z opcją zakupu kolejnych 20 EZT.
Spore inwestycje trwają również w stolicy. SKM Warszawa oraz Koleje Mazowieckie oczekują na dostawy nowego taboru (SKM 13 sztuk, zaś KM do 71 sztuk). Kończy się powoli przebudowa warszawskiej linii obwodowej, a także podmiejskiej linii kolejowej nr 447 Warszawa Włochy – Grodzisk Mazowiecki. Trwa także proces odbudowy stacji Warszawa Główna. To jednak nie koniec rozbudowy infrastruktury, bowiem do 2023 roku przebudowę przejdzie linia do Otwocka, a także linia średnicowa z Warszawy Wschodniej do Warszawy Zachodniej.
Niewspółmierne inwestycję w infrastrukturę i tabor
Inwestycje w rozwój infrastruktury nie ominą też Trójmiasta, gdzie funkcjonuje jedyny w kraju system kolei miejskiej z prawdziwego zdarzenia. Dużo będzie działo się wokół otwartej trzy lata temu linii Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Planowana jest m.in. jej elektryfikacja i budowa nowego przystanku Gdańsk Fiorga. Ponadto rozbudowie o dodatkowy tor ulegnie odcinek Gdańsk Osowa – Kościerzyna i zelektryfikowany zostanie cały odcinek Gdynia Gł. – Kościerzyna, wraz liniami dochodzącymi do Kartuz. Na czas utrudnień związanych z przebudową linii na Kaszuby zostanie wyremontowana trasa objazdowa do Kartuz przez Starą Piłę, wraz z odcinkiem łączącym Kokoszki z linią PKM w okolicach Kiełpinka. To jednak nie koniec. Rozbudowę i modernizację przejdzie także linia do Słupska. W jej ramach dobudowany zostanie drugi tor na odcinku Wejherowo – Słupsk oraz dwa tory na odcinku Rumia – Wejherowo. W dalszych planach jest też budowa dodatkowego toru do Tczewa. Wszystkie inwestycje mają za zadanie znaczne zwiększenie przepustowości linii kolejowych celem umożliwienia zwiększenia liczby uruchamianych połączeń. Palącym problemem jest jednak brak dodatkowego taboru, mogącego obsłużyć dodatkowe połączenia. Co więcej, pilnej wymiany wymaga także cała, licząca około 100 pojazdów flota elektrycznych zespołów trakcyjnych w województwie. Plany wymiany taboru są jednak niewspółmiernie skromne w odniesieniu do planów inwestycji w infrastrukturę. Pewny jest zakup zaledwie pięciu pięcioczłonowych EZT z opcją na zakup kolejnych pięciu sztuk do obsługi ciągu Słupsk – Trójmiasto – Elbląg. Niepewne jest źródło finansowania zakupu kolejnych 10 EZT dla PKP SKM. Niestety, nie ma dalszych konkretnych planów wymiany i rozbudowy (związanej z elektryfikacją linii na Kaszuby) parku taborowego, który jest elementem niezbędnym do osiągnięcia sukcesu kolei aglomeracyjnej.